Odwapnione zęby – dlaczego nie można tego lekceważyć

Odwapnienie zębów – co to jest?

Odwapnienie zębów to proces, w którym szkliwo – twarda, zewnętrzna warstwa zęba – traci wapń i inne minerały niezbędne do jego utrzymania w dobrej kondycji. Gdy szkliwo traci minerały, staje się słabsze i bardziej podatne na uszkodzenia, takie jak próchnica, nadwrażliwość zębów czy erozja szkliwa.

Odwapnienie zębów jest często spowodowane złymi nawykami żywieniowymi i nieprawidłową higieną jamy ustnej, ale może być także wynikiem niektórych chorób i stosowania leków. Najczęściej dotyczy dzieci i młodzieży, ponieważ ich zęby jeszcze nie są w pełni uformowane i potrzebują odpowiedniej ilości minerałów, aby utrzymać zdrowie.

Objawy odwapnienia mogą obejmować białe lub kremowe plamy na szkliwie, zwiększoną wrażliwość na zimno, gorąco i słodycze, a także łatwe krwawienie dziąseł. Jeśli odwapnienie zostanie zignorowane, może prowadzić do poważniejszych problemów, wymagających bardziej zaawansowanego leczenia, takiego jak plomby, korony czy nawet ekstrakcja zęba.

Przyczyny odwapnienia zębów

Przyczyny odwapnienia szkliwa mogą być różnorodne, oto najczęstsze z nich:

• Nieodpowiednia dieta – nadmiar kwaśnych lub słodkich produktów, brak wapnia i innych minerałów, nadmierne spożycie napojów gazowanych i słodkich soków.
• Zła higiena jamy ustnej – nieprawidłowe szczotkowanie, brak używania nici dentystycznej, nieregularne wizyty u dentysty.
• Nadmierne stosowanie wybielaczy zębów – zwłaszcza przy niewłaściwych metodach i częstych zabiegach.
• Choroby układu pokarmowego – refluks żołądkowy, choroba Crohna wpływają na kwaśne pH w jamie ustnej.
• Stosowanie niektórych leków – antyhistaminy, leki przeciwbólowe, antybiotyki mogą zmieniać skład chemiczny śliny.

Odwapnienie to proces stopniowy, który może trwać wiele lat, zanim pojawią się widoczne objawy.

Jak rozpoznać odwapnienie szkliwa zębów?

Wczesne rozpoznanie jest kluczowe. Objawy odwapnienia to:

• Białe plamy na zębach – szczególnie na zębach przednich, widoczne po szczotkowaniu.
• Wrażliwość na ciepło i zimno – dyskomfort lub ból podczas spożywania gorących lub zimnych napojów i potraw.
• Przebarwienia zębów – żółte, brązowe lub szare plamy, zwłaszcza na krawędziach zębów.
• Zwiększona podatność na próchnicę – zęby stają się bardziej wrażliwe na działanie kwasów.
• Zmiana faktury zębów – matowe lub szorstkie powierzchnie.

W przypadku zauważenia tych objawów należy jak najszybciej udać się do dentysty.

Odwapnienie zębów u dzieci

Odwapnienie szkliwa jest szczególnie powszechne u dzieci, których zęby wciąż się rozwijają. Często spowodowane jest nadmiernym spożyciem słodkich i kwaśnych pokarmów, niedoborem wapnia oraz niewłaściwą higieną jamy ustnej.

Objawy u dzieci to m.in. białe plamy, nadwrażliwość, łatwe krwawienie dziąseł. Dzieci pijące dużo mleka z butelki przed snem są szczególnie narażone, ponieważ mleko zawiera cukier mlekowy sprzyjający próchnicy.

Zapobieganie polega na zapewnieniu odpowiedniej diety bogatej w wapń i minerały, zdrowych nawykach żywieniowych oraz regularnej higienie jamy ustnej i wizytach u dentysty co pół roku.

W przypadku odwapnienia dentysta może zalecić specjalne pasty z wapniem i fluorem oraz leczenie fluorem wzmacniające szkliwo.

Odwapnienie zębów po aparacie ortodontycznym

Odwapnienie szkliwa często pojawia się po zdjęciu aparatu ortodontycznego, ponieważ aparat utrudnia higienę i może uszkadzać szkliwo.

Po zakończeniu leczenia ortodontycznego warto skonsultować się z dentystą, który zaleci pasty z wapniem i fluorem oraz preparaty fluorkowe (żele, płyny) wzmacniające szkliwo.

Leczenie odwapnienia szkliwa

U dzieci

• Zmiana nawyków żywieniowych i higieny jamy ustnej.
• Stosowanie past z wapniem i fluorem.
• Leczenie fluorem – lakier fluorkowy, żele, płyny.
• W zaawansowanych przypadkach – leczenie stomatologiczne, np. plomby, wkłady protetyczne.

U dorosłych

• Dieta bogata w wapń i witaminę D, unikanie słodyczy i napojów gazowanych.
• Regularne szczotkowanie zębów i nitkowanie, używanie pasty z fluorem.
• Zastosowanie lakierów fluorkowych w gabinecie.
• Wypełnienia, korony lub leczenie kanałowe w zaawansowanych przypadkach.

Leczenie powinno być prowadzone przez doświadczonego dentystę.

Jaka pasta na odwapnienie zębów?

Najlepsze są pasty zawierające fluor, wapń, fosfor i hydroksyapatyt, które pomagają odbudować szkliwo i zwiększyć jego odporność na kwasy.

Pasta to jednak tylko część profilaktyki – ważna jest także prawidłowa higiena i unikanie kwaśnych oraz słodkich produktów.

Czy odwapnienie zębów jest odwracalne?

Wczesne stadia odwapnienia są odwracalne dzięki zmianie diety, poprawie higieny i stosowaniu preparatów z fluorem. Jeśli jednak proces postępuje i powstają ubytki, konieczne jest leczenie stomatologiczne.

Dieta na odwapnienie szkliwa

Dieta powinna zawierać:

• Wapń – nabiał, orzechy, tofu, szpinak, brokuły.
• Witaminę D – ryby tłuste, wątróbka, jaja, mleko.
• Fosfor – mięso, ryby, orzechy, jaja.
• Witaminę K – szpinak, jarmuż, brokuły.
• Witaminy C i E – owoce, warzywa, orzechy.

Należy ograniczyć spożycie produktów kwaśnych i cukrowych, takich jak napoje gazowane, słodycze, soki owocowe i cytrusy.

Czy można wybielać odwapnione szkliwo?

Wybielanie odwapnionego szkliwa jest trudniejsze i może pogorszyć stan zębów. Preparaty wybielające zawierają silne chemikalia, które mogą uszkodzić już osłabione szkliwo, zwiększając wrażliwość i ryzyko uszkodzeń.

Zawsze konsultuj wybielanie z dentystą, zwłaszcza jeśli masz odwapnione szkliwo.

Fluoroza a odwapnienie

Fluoroza to choroba wynikająca z nadmiernego spożycia fluorków, powodująca powstawanie białawych lub brązowych plam na zębach. Odwapnienie natomiast to utrata minerałów i osłabienie szkliwa. Oba schorzenia mogą wyglądać podobnie, ale mają różne przyczyny i wymagają innego podejścia.