Parodontoza, znana również jako choroba przyzębia, to powszechna dolegliwość, która dotyka wiele osób na całym świecie. Charakteryzuje się stanem zapalnym, infekcją i degeneracją tkanek otaczających zęby, prowadząc do utraty kości i ostatecznie – zębów. Leczenie parodontozy jest kluczowe dla utrzymania zdrowia jamy ustnej i ogólnego zdrowia pacjenta, a w związku z tym należy je rozpocząć jak najwcześniej, aby zapobiec dalszym komplikacjom.
Czym jest parodontoza?
Parodontoza, znana również jako choroba przyzębia, to grupa chorób dotyczących tkanek wspierających zęby, takich jak dziąsła, cement korzeniowy, kość alweolarna oraz błona okołowierzchołkowa. Choroba ta może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak utrata zębów, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona.
Parodontoza zaczyna się od nagromadzenia bakterii w jamie ustnej, które tworzą płytkę nazębną na powierzchni zębów. Płytkę tę można usunąć przez codzienne mycie zębów i korzystanie z nici dentystycznej, jednak jeśli higiena jamy ustnej jest niewłaściwa, płytki bakteryjne mogą się gromadzić i tworzyć kamień nazębny.
W miarę jak kamień nazębny gromadzi się na zębach i poniżej linii dziąsła, dochodzi do stanu zapalnego dziąseł, zwanego gingiwitą. Gingiwita jest pierwszym etapem parodontozy i jest odwracalna, jeśli zostanie odpowiednio leczona poprzez usunięcie płytki bakteryjnej i poprawę higieny jamy ustnej.
Jeśli gingiwita nie zostanie odpowiednio leczona, stan zapalny może się pogłębić, przenikając do głębszych struktur przyzębia, takich jak kość i błona okołowierzchołkowa. Proces ten prowadzi do destrukcji tkanek, utraty kości oraz tworzenia kieszonek dziąsłowych, co ostatecznie może prowadzić do utraty zębów.
Leczenie parodontozy zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku łagodnych postaci często wystarczy usunięcie kamienia nazębnego, poprawa higieny jamy ustnej oraz kontrola u dentysty. W przypadku zaawansowanej choroby może być konieczne leczenie chirurgiczne, aby usunąć zmienione chorobowo tkanki oraz odbudować utraconą kość. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić również stosowanie antybiotyków.
Objawy parodontozy
Parodontoza może mieć różne objawy, które zwykle rozwijają się stopniowo w miarę postępu choroby. Początkowe objawy mogą być łatwe do przeoczenia, ale stają się bardziej wyraźne, gdy choroba postępuje. Oto niektóre z typowych objawów parodontozy:
- Zmiana koloru dziąseł – dziąsła mogą zmienić kolor z jasnoróżowego na ciemnoczerwony lub purpurowy.
- Krwawienie dziąseł – dziąsła mogą krwawić podczas mycia zębów, używania nici dentystycznej lub samoistnie.
- Obrzęk i zaczerwienienie dziąseł – dziąsła mogą stać się obrzęknięte, wrażliwe i zaczerwienione.
- Wycofanie się dziąseł – dziąsła mogą się cofać, co sprawia, że zęby wydają się dłuższe i odsłaniające korzenie zębów.
- Utworzenie kieszonek dziąsłowych – głębokie przestrzenie między dziąsłami i zębami, zwane kieszeniami dziąsłowymi, mogą się pojawić, gdy dziąsła odchodzą od zębów.
- Wrażliwość zębów – zęby mogą stać się wrażliwe na gorące i zimne bodźce, a także na słodycze.
- Zmiana zgryzu – utrata kości i niewłaściwe pozycje zębów mogą prowadzić do zmiany zgryzu.
- Poruszenie lub rozluźnienie zębów – zęby mogą zacząć się poruszać lub stać się luźne z powodu utraty podtrzymującej kości i tkanek.
- Halitoza (nieświeży oddech) –z powodu nagromadzenia bakterii i martwych komórek w jamie ustnej, nieświeży oddech może być jednym z objawów parodontozy.
- Ból – w zaawansowanych stadiach choroby, ból może wystąpić podczas jedzenia, szczotkowania zębów lub spontanicznie.
Leczenie parodontozy
Leczenie parodontozy zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Głównym celem leczenia jest kontrolowanie infekcji, usunięcie płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego oraz zmniejszenie głębokości kieszonek dziąsłowych.
Profesjonalne czyszczenie zębów
Regularne czyszczenie zębów u dentysty może pomóc w usunięciu płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego, zapobiegając stanom zapalnym. W przypadku łagodnej parodontozy, może to być wystarczające do kontrolowania choroby.
Scaling i root planing
To są głębsze zabiegi czyszczenia zębów, które mają na celu usunięcie kamienia nazębnego oraz gładzenie korzeni zębów, aby zmniejszyć ilość miejsca, w którym może gromadzić się płytką bakteryjna.
Scaling, znany również jako „skaling” lub „ściąganie kamienia”, to jeden z podstawowych zabiegów stosowanych w leczeniu parodontozy. Skaling jest procesem mechanicznego usuwania kamienia nazębnego, który gromadzi się na powierzchni zębów i poniżej linii dziąseł. Kamień nazębny to zmineralizowana płytką bakteryjna, która może prowadzić do stanów zapalnych, takich jak gingiwita i parodontoza.
Skaling jest zwykle wykonywany w gabinecie stomatologicznym przez dentystę lub higienistkę stomatologiczną. Zabieg może być wykonywany za pomocą narzędzi ręcznych, takich jak skalery, lub ultradźwiękowych, które wykorzystują drgania do usunięcia kamienia. Skaling może być również połączony z root planing (wygładzanie korzeni), który ma na celu usunięcie bakterii i gładzenie powierzchni korzeni zębów, aby zmniejszyć ilość miejsca, w którym może gromadzić się płytką bakteryjna.
W przypadku łagodnej parodontozy, regularne skaling w połączeniu z odpowiednią higieną jamy ustnej może być wystarczające do kontrolowania choroby. W przypadku zaawansowanej parodontozy, może być konieczne przeprowadzenie głębszych zabiegów, takich jak kiretaż zamknięty czy otwarty, a nawet chirurgia periodontologiczna, aby usunąć zmienione chorobowo tkanki, odbudować utraconą kość i poprawić strukturę przyzębia.
Leczenie farmakologiczne
Farmakologiczne leczenie parodontozy może być stosowane jako uzupełnienie dla mechanicznego usuwania płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego oraz jako środek kontroli infekcji. Leczenie farmakologiczne może obejmować antybiotyki, antyseptyki oraz inne leki, które wspomagają leczenie parodontozy. Poniżej znajdują się niektóre z powszechnie stosowanych farmakologicznych metod leczenia:
- Antybiotyki – w niektórych przypadkach parodontozy, dentysta może zalecić stosowanie antybiotyków, aby pomóc zwalczyć infekcję bakteryjną. Antybiotyki mogą być podawane doustnie, miejscowo (w postaci żelu, kremu lub wkładów) lub nawet w formie iniekcji. Przykłady antybiotyków stosowanych w leczeniu parodontozy to doksycyklina, metronidazol czy amoksycylina z kwasem klawulanowym.
- Antyseptyki – antyseptyki są środkami, które pomagają zredukować ilość bakterii w jamie ustnej. Mogą być stosowane w formie płukanek ustnych, żeli lub past do zębów. Przykładem antyseptyka jest chlorheksydyna, która jest często stosowana w leczeniu parodontozy jako płyn do płukania jamy ustnej.
- Leki przeciwzapalne – w niektórych przypadkach lekarze mogą zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) czy kortykosteroidy, aby zmniejszyć stan zapalny i ból związany z parodontozą.
- Enzymy modulujące – w niektórych przypadkach może być stosowane leczenie enzymami modulującymi, takimi jak doustne leki zawierające subantymikrobową dawkę doksycykliny (SDD). Ta terapia ma na celu hamowanie enzymów (kolagenazy), które mogą prowadzić do destrukcji tkanek przyzębia.
Ważne jest, aby pamiętać, że farmakologiczne leczenie parodontozy powinno być stosowane jako uzupełnienie, a nie zamiennik dla mechanicznego usuwania płytki bakteryjnej i kamienia nazębnego oraz utrzymania właściwej higieny jamy ustnej.
Chirurgia periodontologiczna
Chirurgiczne leczenie parodontozy jest zwykle stosowane w przypadkach, gdy nieinwazyjne metody leczenia, takie jak skaling, root planing i leczenie farmakologiczne, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów lub gdy choroba jest zaawansowana. Chirurgiczne metody leczenia mają na celu usunięcie zmienionych chorobowo tkanek, odbudowę utraconej kości, zmniejszenie głębokości kieszonek dziąsłowych i poprawę struktury przyzębia. Oto niektóre z chirurgicznych metod leczenia parodontozy:
- Kiretaż zamknięty (flap surgery) – jest to zabieg, podczas którego chirurg wykonuje nacięcie w dziąśle, odchyla je od zębów, usuwa kamień nazębny i dokonuje kiretażu (czyszczenia) kieszonek dziąsłowych. Następnie dziąsło jest przyszywane z powrotem na swoje miejsce. Ta metoda umożliwia lepszy dostęp do kieszonek dziąsłowych i ułatwia ich czyszczenie.
- Regeneracja tkanek – w przypadku utraty kości lub uszkodzenia tkanek przyzębia, może być konieczne przeprowadzenie zabiegu regeneracji tkanek. Może to obejmować zastosowanie błon oddzielających, przeszczepów kości, bądź stosowanie materiałów stymulujących regenerację kości i tkanek.
- Przeszczep dziąsła – jeśli występuje znaczne wycofanie się dziąseł, przeszczep dziąsła może być stosowany w celu odbudowy tkanek i ochrony korzeni zębów. Zwykle polega to na pobraniu tkanki z innej części jamy ustnej (np. z podniebienia) i przeniesieniu jej na obszar wycofanych dziąseł.
- Kiretaż otwarty (gingivektomia) – w niektórych przypadkach może być konieczne usunięcie części zmienionej chorobowo dziąsła. Gingivektomia polega na chirurgicznym usunięciu nadmiernie powiększonych lub uszkodzonych obszarów dziąseł.
- Operacja przedłużenia korony – w przypadku, gdy zęby są zbyt krótkie lub odsłonięte z powodu recesji dziąseł, może być stosowana operacja przedłużenia korony. Polega ona na chirurgicznym usunięciu części dziąsła i ewentualnie kości, aby wydłużyć koronę zęba.
Eliminacja zagrożeń
Leczenie parodontozy może obejmować również kontrolowanie czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów, cukrzyca, stres czy niezdrowa dieta. Poprawa tych czynników może pomóc w zapobieganiu dalszemu postępowi choroby.
Zapobieganie paradontozie
Zapobieganie parodontozy polega głównie na utrzymaniu dobrej higieny jamy ustnej i regularnych wizytach kontrolnych u dentysty. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w zapobieganiu parodontozy:
- Szczotkowanie zębów – szczotkuj zęby przynajmniej dwa razy dziennie, używając miękkiej szczoteczki do zębów oraz pasty z fluorem. Przestrzegaj odpowiedniej techniki szczotkowania, czyli szczotkowania pod kątem 45 stopni względem linii dziąseł, delikatnymi, okrężnymi ruchami.
- Nitkowanie – używaj nici dentystycznych codziennie, aby usunąć płytkę bakteryjną i resztki jedzenia z przestrzeni między zębami, gdzie szczoteczka nie może sięgnąć.
- Płukanie jamy ustnej – rozważ użycie antybakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej, aby zredukować ilość bakterii w ustach. Płukanie jamy ustnej może być stosowane po szczotkowaniu i nitkowaniu.
- Regularne kontrole stomatologiczne – odwiedzaj dentystę co najmniej dwa razy w roku w celu przeprowadzenia profesjonalnego czyszczenia zębów oraz sprawdzenia stanu dziąseł i zębów.
- Zdrowa dieta – utrzymuj zrównoważoną dietę bogatą w białko, witaminy i minerały, a ubogą w cukry i produkty o dużej zawartości skrobi. Unikaj podjadania między posiłkami, zwłaszcza słodkich przekąsek.
- Rzucenie palenia – palenie tytoniu zwiększa ryzyko parodontozy. Rzucenie palenia może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób dziąseł i przyczyniać się do ogólnego zdrowia jamy ustnej.
- Ograniczenie spożycia alkoholu – nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do wysuszenia jamy ustnej, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób dziąseł. Ograniczenie spożycia alkoholu może pomóc w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej.
- Kontrolowanie cukrzycy – osoby z cukrzycą są bardziej narażone na choroby dziąseł, takie jak parodontoza. Dobre kontrolowanie poziomu cukru we krwi może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób dziąseł.
Przestrzeganie tych wskazówek pomoże utrzymać zdrowie jamy ustnej i zmniejszyć ryzyko wystąpienia parodontozy.
Kontakt do specjalisty
Stomatolog
Absolwent najlepszych uczelni stomatologicznych w europie: w Berlinie na Charité Universitätsmedizin i w Wiedniu na Medizinische Universität Wien. Codziennie bazuje na doświadczeniu, które zebrał na najlepszych ośrodkach badawczych. Stosuje najnowocześniejszą technologię do diagnostyki i planowania leczenia. Nowoczesna tomografia komputerowa, skanery 3d i cyfrowe planowanie sprawiają, że leczenie jest przewidywalne i precyzyjne. Obsługa w języku polskim, angielski
i niemieckim.