Rentgen zębów – co może nam pokazać?

Jakie są rodzaje zdjęć rentgenowskich zębów?

W stomatologii stosuje się kilka rodzajów zdjęć rentgenowskich, w zależności od celu badania. Do najczęściej wykonywanych należą:

• Zdjęcie periapikalne (punktowe) – przedstawia jeden lub kilka zębów wraz z kością, na której są osadzone. Umożliwia dokładną ocenę stanu zęba, korzenia i tkanek okołowierzchołkowych.
• Zdjęcie panoramiczne – pokazuje całościowy obraz struktury zębów, korzeni, kości szczęki i żuchwy, zatok, stawów skroniowo-żuchwowych oraz tkanek miękkich, takich jak mięśnie czy ślinianki.
• Zdjęcie cefalometryczne – przedstawia strukturę czaszki, szczęki i żuchwy, a także zębów i stawów skroniowo-żuchwowych. Umożliwia ocenę rozwoju i budowy twarzy oraz planowanie leczenia ortodontycznego.
• Zdjęcie tomograficzne (CBCT) – zaawansowane badanie, które pozwala uzyskać dokładny, trójwymiarowy obraz struktury zębów, kości i tkanek miękkich jamy ustnej. Stosowane głównie w planowaniu leczenia implantologicznego i chirurgicznego.

Wybór rodzaju badania zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i wskazań lekarza stomatologa.

Zdjęcie panoramiczne zębów

Zdjęcie panoramiczne umożliwia uzyskanie szerokiego obrazu struktury zębów i tkanek miękkich jamy ustnej. Podczas badania pacjent stoi w specjalnej maszynie, a aparat rentgenowski wykonuje serię zdjęć wokół głowy. Dzięki temu uzyskujemy obraz całej jamy ustnej, w tym zębów, korzeni, kości szczęki i żuchwy, zatok, stawów skroniowo-żuchwowych oraz tkanek miękkich.

To badanie jest bardzo przydatne w diagnostyce stomatologicznej, ponieważ pozwala wykryć nie tylko choroby zębów, ale także inne schorzenia, takie jak infekcje, nowotwory czy choroby przyzębia. Umożliwia również dokładne planowanie leczenia ortodontycznego czy implantologicznego.

Zdjęcie punktowe (periapikalne) zęba

Zdjęcie periapikalne pozwala uzyskać szczegółowy obraz jednego lub kilku zębów wraz z kością, na której są osadzone. Umożliwia dokładną ocenę stanu zęba, korzenia i tkanek okołowierzchołkowych, takich jak kość, miazga, naczynia krwionośne oraz tkanki miękkie. Dzięki temu można wykryć próchnicę, ubytki, zgorzel miazgi czy choroby przyzębia.

Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnostyce, gdy istnieje podejrzenie choroby niewidocznej w badaniu klinicznym lub w celu określenia zakresu leczenia. Jest bezpieczne, a pacjent otrzymuje minimalną dawkę promieniowania.

Zdjęcie cefalometryczne zębów

Zdjęcie cefalometryczne umożliwia uzyskanie obrazu struktury czaszki, szczęki i żuchwy, a także zębów i stawów skroniowo-żuchwowych. Wykorzystywane jest głównie w diagnostyce ortodontycznej oraz w planowaniu leczenia chirurgicznego lub ocenie zmian rozwojowych u dzieci.

Badanie pozwala ocenić położenie zębów, kształt twarzy oraz wykryć wady zgryzu, takie jak asymetria twarzy czy niedorozwój szczęki lub żuchwy.

Tomografia komputerowa 3D (CBCT)

Tomografia komputerowa 3D, zwana również tomografią stożkową (CBCT), umożliwia uzyskanie szczegółowych, trójwymiarowych obrazów zębów, kości i tkanek miękkich jamy ustnej. Pozwala na dokładną ocenę stanu jamy ustnej i zębów oraz precyzyjne planowanie leczenia, zwłaszcza w implantologii, ortodoncji, chirurgii szczękowej, endodoncji i periodontologii.

Czy badanie RTG zębów jest refundowane?

Tak, w Polsce badania rentgenowskie zębów są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Pacjenci ubezpieczeni w NFZ, posiadający skierowanie od lekarza dentysty, mogą wykonać zdjęcie RTG lub inne badania rentgenowskie bezpłatnie. W przypadku bardziej zaawansowanych badań, takich jak tomografia komputerowa 3D, również możliwa jest refundacja, ale wymaga to wcześniejszej konsultacji i uzasadnienia medycznego.

Ile się czeka na RTG zęba?

Czas oczekiwania na badanie zależy od rodzaju zdjęcia, dostępności urządzeń i personelu oraz liczby oczekujących pacjentów. Na zwykłe zdjęcie RTG czeka się zazwyczaj od kilku minut do kilku godzin. Na bardziej skomplikowane badania, jak tomografia komputerowa 3D, czas oczekiwania może wynosić od kilku dni do kilku tygodni.

W placówkach prywatnych czas oczekiwania jest zwykle krótszy, ale badanie jest odpłatne.

Czy badanie RTG zęba jest szkodliwe?

Badania RTG wykorzystują promieniowanie jonizujące, które w nadmiarze może być szkodliwe. Jednak pojedyncze zdjęcie RTG zęba wiąże się z bardzo niską dawką promieniowania i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia pacjenta. Stosuje się zasadę ALARA (As Low As Reasonably Achievable), czyli używanie najniższej możliwej dawki promieniowania, wystarczającej do uzyskania potrzebnych informacji diagnostycznych.

Dla porównania, roczna dawka promieniowania naturalnego w Polsce wynosi około 2,5 mSv, podczas gdy dawka przy standardowym zdjęciu RTG zęba to tylko 0,01–0,05 mSv.

Przed wykonaniem badania lekarz ocenia, czy jest ono medycznie uzasadnione i bezpieczne dla pacjenta. Warto poinformować stomatologa o poprzednich badaniach radiologicznych, aby uniknąć niepotrzebnego powtarzania zdjęć.

Podsumowanie:
Rentgenowskie badania zębów są bezpieczne, szybkie i niezwykle pomocne w diagnostyce oraz planowaniu leczenia stomatologicznego. Wykonywane zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i tylko wtedy, gdy są medycznie uzasadnione, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia pacjenta.