Zatrucie zęba – dewitalizacja czy ekstyrpacja
Ból zęba często oznacza zakażenie lub uszkodzenie miazgi. Leczenie miazgi zęba polega na jej usunięciu. Jeszcze do niedawna stosowano metodę dewitalizacji, czyli tzw. zatrucia miazgi zęba. Obecnie coraz częściej stosuje się alternatywną metodę – ekstyrpację. Obie metody mają na celu osiągnięcie tego samego rezultatu – usunięcie bólu i zapobieganie dalszym infekcjom. Czym się różnią i którą wybrać?
Czym jest zatrucie zęba?
„Dewitalizacja” to proces polegający na zabiciu miazgi zęba – miękkiej tkanki wewnątrz zęba zawierającej nerwy i naczynia krwionośne. Często nazywa się to „zatruciem” zęba, choć jest to termin mylący, ponieważ nie ma to nic wspólnego z zatruciem w tradycyjnym sensie. Dewitalizacja jest wykonywana, gdy miazga jest uszkodzona lub zainfekowana i niezdolna do samoistnego leczenia. Celem jest zapobieganie bólowi i infekcji poprzez usunięcie miazgi.
Dewitalizowany ząb jest martwy, ponieważ pozbawiony jest miazgi dostarczającej krew i nerwy, ale może nadal pełnić swoją funkcję, o ile jest odpowiednio utrzymany.
Kiedy przeprowadza się zatrucie zęba?
Dewitalizacja jest konieczna w przypadku:
- Głębokiej próchnicy, która dotarła do miazgi, powodując infekcję i zapalenie – wymaga leczenia kanałowego.
- Pęknięcia lub złamania zęba, które umożliwia bakteriom dostęp do miazgi.
- Urazu zęba, np. silnego uderzenia, które uszkadza miazgę, nawet bez pęknięcia zęba.
- Martwicy miazgi spowodowanej chorobą lub urazem, co zwiększa ryzyko infekcji.
Te sytuacje mogą powodować ból, wrażliwość, ciemnienie zęba, opuchliznę i ból dziąsła. Nieleczone mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak ropień.
Jak wygląda zabieg zatrucia zęba?
Zabieg dewitalizacji przebiega w kilku etapach:
- Znieczulenie – podanie znieczulenia miejscowego w okolicy leczonego zęba, aby zminimalizować ból.
- Dostęp do miazgi – wykonanie otworu w zębie, zwykle od strony wewnętrznej w przypadku zęba przedniego lub od góry w przypadku zęba trzonowego.
- Usunięcie miazgi – usunięcie miazgi za pomocą pilników endodontycznych i dokładne płukanie kanałów płynami antybakteryjnymi.
- Wypełnienie kanału – szczelne wypełnienie kanału gutaperką, aby zapobiec ponownemu zakażeniu.
- Odbudowa zęba – zamknięcie otworu stałym wypełnieniem lub, jeśli ząb jest osłabiony, założenie korony.
Zabieg zwykle wymaga kilku wizyt. Po nim może wystąpić dyskomfort lub wrażliwość, które ustępują w ciągu kilku dni. Zalecane są wizyty kontrolne, by upewnić się, że infekcja została usunięta, a ząb prawidłowo się goi.
Dlaczego boli ząb po zatruciu?
Ból po dewitalizacji może wynikać ze stanu zapalnego tkanek wokół korzenia zęba. Zbyt wysokie wypełnienie lub korona mogą powodować nadmierny nacisk i ból. Jeśli ból jest silny, trwa dłużej niż kilka dni lub nasila się, należy skonsultować się z dentystą, który może dostosować wypełnienie lub podjąć dalsze leczenie.
Jak długo trwa zatrucie zęba?
Czas leczenia zależy od stopnia skomplikowania przypadku. Proste leczenie kanałowe można przeprowadzić w jednej lub dwóch wizytach, trwających od 30 minut do kilku godzin. W przypadku zębów z wieloma kanałami lub silną infekcją potrzebnych może być więcej wizyt.
Co pomaga na ból po zatruciu zęba?
Aby złagodzić ból po dewitalizacji, można zastosować:
- Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, np. ibuprofen lub paracetamol, zgodnie z zaleceniami dawkowania.
- Okłady z lodu na zewnętrzną stronę twarzy w miejscu bólu (zawinięte w ręcznik, aby nie uszkodzić skóry).
- Unikanie twardych, chrupiących i gorących potraw, szczególnie w pierwszych dniach po zabiegu.
- Dbanie o higienę jamy ustnej – delikatne szczotkowanie i nitkowanie, aby zapobiegać infekcjom.
Jeśli ból jest silny lub nie ustępuje, należy skonsultować się z dentystą.
Czy zatrucie zęba szkodzi?
Zęby po dewitalizacji są słabsze i bardziej podatne na pęknięcia, ponieważ zabieg polega na wydrążeniu zęba. Dewitalizacja wykonywana jest za pomocą past zawierających paraformaldehyd, który uśmierca i mumifikuje miazgę. Paraformaldehyd jest substancją silnie reaktywną i potencjalnie szkodliwą – badania na zwierzętach wykazały, że może przenikać do węzłów chłonnych, wątroby, nerek, płuc i mózgu.
Ze względu na to, konieczne jest stosowanie szczelnych opatrunków tymczasowych, aby zapobiec przedostaniu się paraformaldehydu do innych tkanek. Mimo potencjalnych ryzyk, dewitalizacja jest stosowana od wielu lat i w większości przypadków przebiega bez poważnych skutków ubocznych. Pacjenci powinni jednak być świadomi możliwych zagrożeń, a decyzja o leczeniu powinna być podjęta po rozważeniu innych opcji.
Zatrucie zęba – alternatywa: ekstyrpacja
Ekstyrpacja to procedura polegająca na całkowitym usunięciu miazgi z komory i kanałów korzeniowych zęba, bez użycia środków farmakologicznych. Miazga jest usuwana mechanicznie za pomocą miazgociągów, które obraca się w kanale, aby ją wyłuszczyć.
Dewitalizacja była częściej stosowana w przeszłości, ale obecnie jest zastępowana przez ekstyrpację, która jest preferowaną metodą leczenia kanałowego. Ekstyrpacja pozwala zachować żywe tkanki wokół kanału i przyzębia wierzchołkowego.
Dewitalizacja wiąże się z ryzykiem powikłań, takich jak przedostanie się paraformaldehydu do innych tkanek, natomiast ekstyrpacja, choć niesie ryzyko pozostawienia resztek miazgi i bakterii, jest uważana za bezpieczną i skuteczną metodę.
Lek. dent. Wojciech Gąsienica-Ciułacz
Wojciech Gąsienica-Ciułacz to dentysta, dla którego stomatologia jest prawdziwym powołaniem. W swojej praktyce wyróżnia się umiejętnością uważnego słuchania pacjentów, dzięki czemu potrafi precyzyjnie dopasować plan leczenia do indywidualnych potrzeb i oczekiwań każdej osoby. Jego podejście opiera się na głębokim przekonaniu, że skuteczna terapia stomatologiczna musi uwzględniać nie tylko aspekt medyczny, ale również komfort i dobre samopoczucie pacjenta.
Rozpocznij leczenie już dziś!
Umów się na wizytę i przekonaj się, dlaczego nasi pacjenci polecają nas swoim najbliższym. Nasz dentysta jest do Twojej dyspozycji. Zadbamy o Twój uśmiech z najwyższą starannością.