Ból zęba często oznacza zainfekowanie lub uszkodzonej miazgi. Leczenie miazgi zęba w praktyce opiera się na jej usunięciu. Jeszcze do niedawna leczenie miazgi przeprowadzane był metodą dewitalizacji, czyli tzw. zatrucia miazgi zęba. Dziś coraz częściej spotkać możemy się z metodą alternatywną, czyli ekstyrpacją. Obie metody leczenia mają na celu osiągnięcie tego samego rezultatu – usunięcia bólu i zapobiegania dalszym infekcjom. Czym się między sobą różnią? Którą z nich wybrać?
Czym jest zatrucie zęba?
„Dewitalizacja” to proces, w którym zębowa miazga (miękka tkanka wewnątrz zęba zawierająca nerwy i naczynia krwionośne) jest zabijana. Proces ten jest często nazywany „zatruciem” zęba, ale ta terminologia może być myląca, ponieważ nie ma to nic wspólnego z zatruciem w tradycyjnym sensie.
Dewitalizacja jest zwykle wykonywana, gdy miazga zęba jest uszkodzona lub zainfekowana, a tym samym niezdolna do samoistnego leczenia. Celem dewitalizacji jest zapobieganie bólowi i infekcji poprzez usunięcie miazgi.
Finalnie, dewitalizowany ząb jest martwy, ponieważ brakuje mu miazgi, która dostarczała mu krwi i nerwów, ale może nadal funkcjonować normalnie i służyć swoim codziennym celom tak długo, jak długo jest dobrze utrzymany.
W jakich przypadkach przeprowadza się zatrucie zęba?
Dewitalizacja zęba, może być jedynym wyjściem w co najmniej kilku przypadkach:
- Głęboka próchnica – kiedy próchnica zębów jest na tyle zaawansowana, że dotarła do miazgi zęba, może to prowadzić do infekcji i zapalenia. W takim przypadku może być konieczne leczenie kanałowe.
- Pęknięcie lub złamanie zęba – uszkodzenia zęba mogą pozwolić bakteriom dostać się do miazgi, co prowadzi do infekcji i zapalenia.
- Uraz zęba – uraz, taki jak silne uderzenie w ząb, może uszkodzić miazgę, nawet jeśli ząb nie jest pęknięty.
- Martwica miazgi – czasem miazga może umrzeć z powodu choroby lub urazu, co prowadzi do zwiększonej podatności na infekcje.
Wszystkie te sytuacje mogą prowadzić do bólu i wrażliwości zęba, a także do innych objawów, takich jak ciemnienie zęba, opuchlizna i ból dziąsła. Jeśli nie zostaną odpowiednio leczone, mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak ropień.
Zatrucie zęba – jak wygląda zabieg?
Zabieg dewitalizacji zęba wykonuje się w kilku etapach:
- Znieczulenie – pierwszym krokiem jest podanie znieczulenia miejscowego w okolicach zęba, który ma zostać leczony. To pomaga zminimalizować dyskomfort podczas zabiegu.
- Dostęp do miazgi – dentysta wykonuje otwór w górnej części zęba, aby uzyskać dostęp do miazgi. W przypadku zęba przedniego otwór jest zazwyczaj wiercony od strony wewnętrznej zęba, natomiast w przypadku zęba trzonowego od góry.
- Usunięcie miazgi – za pomocą specjalnych narzędzi, zwanych pilnikami endodontycznymi, dentysta usuwa miazgę z kanałów zęba. Kanały są następnie dokładnie płukane specjalnymi płynami antybakteryjnymi.
- Wypełnienie kanału – po usunięciu miazgi i oczyszczeniu kanału, jest on wypełniany szczelnym materiałem, zazwyczaj gutaperką. Wypełnienie to pomaga zapobiec ponownemu zakażeniu.
- Odbudowa zęba – po wypełnieniu kanału, otwór w zębie jest zamykany stałym wypełnieniem. Jeśli ząb jest mocno osłabiony przez próchnicę lub procedurę, może być konieczne umieszczenie na nim korony, aby przywrócić jego kształt i funkcję.
Zabieg dewitalizacji zęba jest zwykle wykonywany w kilku wizytach u dentysty. Po zabiegu pacjent może odczuwać pewien dyskomfort lub wrażliwość w okolicach leczonego zęba, ale objawy te zazwyczaj zanikają w ciągu kilku dni. Regularne wizyty kontrolne są zalecane po zabiegu, aby upewnić się, że infekcja została całkowicie usunięta i że ząb prawidłowo się goi.
Dlaczego boli ząb po zatruciu?
Ból po dewitalizacji, czyli tzw. „zatruciu zęba”, może mieć kilka przyczyn. Mimo że miazga zęba zostaje usunięta podczas leczenia kanałowego, ale tkanki wokół korzenia zęba mogą nadal mieć stan zapalny. Jeśli wypełnienie lub korona są umieszczone zbyt wysoko, może to prowadzić do nadmiernego nacisku na ząb, co może wywoływać ból.
Jeśli doświadczasz silnego bólu, bólu trwającego dłużej niż kilka dni po leczeniu, lub jeśli objawy się pogarszają, to powinieneś skontaktować się z dentystą. Dentysta może sprawdzić ząb, dostosować wypełnienie lub koronę, jeśli są one zbyt wysokie, lub podjąć dalsze kroki leczenia, jeśli pozostałości infekcji są nadal obecne.
Jak długo trwa zatrucie zęba?
Czas potrzebny na przeprowadzenie dewitalizacji zęba, czyli leczenia kanałowego, zależy od kilku czynników, w tym od stopnia złożoności przypadku. Proste leczenie kanałowe może być przeprowadzone w jednej lub dwóch wizytach, które mogą trwać od 30 minut do kilku godzin. W przypadku bardziej skomplikowanych przypadków, gdzie ząb ma więcej niż jeden kanał lub jest silnie zainfekowany, może być potrzebnych więcej wizyt.
Co pomaga na ból zęba po zatruciu?
Po dewitalizacji, czyli „zatruciu zęba”, niektórzy pacjenci mogą doświadczyć dyskomfortu lub bólu. Poniżej kilka sposobów na złagodzenie tych dolegliwości:
- Leki przeciwbólowe – bezreceptowe leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen lub paracetamol, mogą pomóc w łagodzeniu bólu. Pamiętaj jednak, aby zawsze stosować się do zaleceń na opakowaniu dotyczących dawkowania.
- Lód – nałożenie zewnętrznego okładu z lodu na twarz w miejscu bólu może pomóc zmniejszyć stan zapalny i ból. Należy jednak pamiętać, aby nie kłaść lodu bezpośrednio na skórę – lepiej zawinąć go w ręcznik lub ścierkę.
- Unikanie pewnych pokarmów – twarda, chrupiąca lub gorąca żywność może zwiększać ból. W pierwszych dniach po zabiegu lepiej jest spożywać miękkie, łatwe do jedzenia potrawy i unikać gorących napojów.
- Dobre praktyki higieny jamy ustnej – regularne i delikatne szczotkowanie zębów oraz nitkowanie pomogą utrzymać jamę ustną czystą i zapobiegać dalszym infekcjom.
Jeżeli ból jest silny, nasila się lub nie ustępuje po kilku dniach, powinniśmy skontaktować się z dentystą. Może to świadczyć o komplikacjach, takich jak niewłaściwie wykonane leczenie kanałowe, pozostałości infekcji lub problem z wypełnieniem lub koroną.
Czy zatrucie zęba szkodzi?
Zęby, które przeszły dewitalizację, są często słabsze i bardziej podatne na pęknięcia i złamania. Dewitalizacja polega na wydrążeniu zęba, co może prowadzić do jego osłabienia.
Pamiętać także musimy, że zabieg „zatrucia zęba” wykonuje się przy użyciu past zawierających paraformaldehyd w celu uśmiercenia i mumifikacji miazgi zębowej. Procedura ta, choć skuteczna, budzi wiele pytań, zwłaszcza związanych z bezpieczeństwem i potencjalnymi skutkami ubocznymi paraformaldehydu.
Paraformaldehyd, choć skuteczny w eliminowaniu miazgi zębowej, jest substancją silnie reaktywną i potencjalnie szkodliwą. Z badań przeprowadzonych na zwierzętach wynika, że paraformaldehyd może przenikać do innych tkanek organizmu. Badania wykazały, że może on trafić m.in. do: węzłów chłonnych szyi i głowy, wątroby, nerek, płuc, jak i mózgu.
Takie działanie paraformaldehydu budzi zrozumiałe obawy o możliwe skutki uboczne. To potwierdza konieczność podjęcia szczególnych środków ostrożności podczas stosowania tego związku w stomatologii. Kluczowym elementem zapobiegania przedostaniu się paraformaldehydu do innych tkanek organizmu jest zapewnienie szczelności opatrunku tymczasowego.
Warto dodać, że paraformaldehyd jest stosowany w stomatologii od wielu lat i, mimo potencjalnych ryzyk, w większości przypadków procedura dewitalizacji przebiega bez poważnych skutków ubocznych. Mimo to, pacjenci powinni być świadomi potencjalnych ryzyk i skutków ubocznych związanych z tym zabiegiem, a decyzja o jego przeprowadzeniu powinna być podejmowana po wnikliwym rozważeniu innych dostępnych opcji leczenia.
Zatrucie zęba – alternatywa ekstyrpacja
Ekstyrpacja zęba to procedura stomatologiczna, która polega na całkowitym usunięciu miazgi z zęba, zarówno z komory zęba, jak i z kanałów korzeniowych. W odróżnieniu od dewitalizacji zęba, w ramach której zabija się tkankę miazgi para formaldehydem, ekstyrpacja jest procesem wolnym od farmakologii . Polegającym na wyłuszczeniu miazgi. Do wyłuszczenia miazgi używa się tzw. miazgociągów, które wprowadza się do kanału, a następnie obraca, by owinąć wokół niego miazgę.
Dewitalizacja zęba była częściej stosowana w przeszłości. Obecnie jest zastępowana przez ekstrypację. To właśnie ona jest obecnie preferowaną metodą leczenia kanałowego. Ekstyrpacja pozwala zachować żywe tkanki wokół kanału głównego oraz tkanki przyzębia wierzchołkowego.
Dewitalizacja zęba wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań, takich jak możliwość przedostania się substancji użytej do „zatrucia” zęba do innych tkanek ciała. Z kolei podczas ekstyrpacji, choć istnieje ryzyko niepełnego usunięcia miazgi i zostawienia resztek bakterii, procedura ta jest generalnie uważana za bezpieczną i skuteczną.
Kontakt do specjalisty
Stomatolog
Absolwent najlepszych uczelni stomatologicznych w europie: w Berlinie na Charité Universitätsmedizin i w Wiedniu na Medizinische Universität Wien. Codziennie bazuje na doświadczeniu, które zebrał na najlepszych ośrodkach badawczych. Stosuje najnowocześniejszą technologię do diagnostyki i planowania leczenia. Nowoczesna tomografia komputerowa, skanery 3d i cyfrowe planowanie sprawiają, że leczenie jest przewidywalne i precyzyjne. Obsługa w języku polskim, angielski
i niemieckim.