Ukruszony ząb – jak można go leczyć?

Ukruszenie zęba to dość powszechne schorzenie, które może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Może ono wystąpić w wyniku urazu, nagłego uderzenia w ząb, nadmiernego żucia twardych pokarmów lub zaniedbań w zakresie higieny jamy ustnej. Ukruszony ząb nie tylko wygląda nieestetycznie, ale może również stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej. W zależności od stopnia uszkodzenia, leczenie ukruszonego zęba może obejmować różne metody.

Najczęstsze przyczyny ukruszenia zęba

Istnieje wiele przyczyn ukruszenia zęba, ale niektóre z nich są szczególnie powszechne. Oto najczęstsze z nich:

• Urazy – uderzenia w twarz, wypadki samochodowe, upadki czy kontakty sportowe to tylko niektóre z sytuacji, w których ząb może ulec uszkodzeniu.
• Przyzwyczajenia – niektóre nawyki, takie jak zgrzytanie zębami czy obgryzanie paznokci, mogą prowadzić do nadmiernego zużycia szkliwa i w efekcie do ukruszenia zębów.
• Niewłaściwe odżywianie – spożywanie zbyt twardych pokarmów, takich jak orzechy, lody czy cukierki, może prowadzić do uszkodzenia szkliwa i ukruszenia zębów.
• Zaburzenia zgryzu – niewłaściwe ułożenie zębów może powodować nadmierne obciążenie pewnych zębów, co w konsekwencji prowadzi do ich ukruszenia.
• Zaniedbania w zakresie higieny jamy ustnej – zbyt rzadkie mycie zębów czy niedokładne usuwanie płytki nazębnej prowadzi do osłabienia szkliwa i zwiększa ryzyko ukruszenia zębów.
• Choroby – choroby periodontalne czy próchnica zębów osłabiają szkliwo i zwiększają ryzyko ukruszenia zębów.
• Starzenie się – wraz z wiekiem zęby stają się mniej elastyczne i bardziej podatne na uszkodzenia, w tym na ukruszenia.

Minimalnie ukruszony ząb

Minimalne uszkodzenie zęba, takie jak niewielkie ukruszenie, zwykle samo w sobie nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia jamy ustnej. Jednakże, jeśli uszkodzenie dotyczy szkliwa i dotyka nerwu zęba, może to prowadzić do nieprzyjemnych objawów, takich jak ból zęba, wrażliwość na ciepło i zimno, a nawet infekcji miazgi zęba. Ponadto, jeśli ukruszony ząb nie zostanie leczone, może to prowadzić do dalszych uszkodzeń zęba, takich jak pęknięcia lub złamania, co może skutkować poważniejszymi problemami z zębem i koniecznością bardziej skomplikowanego leczenia.

Leczenie minimalnie ukruszonego zęba zależy od wielkości ukruszenia i miejsca, w którym się ono znajduje. W przypadku drobnych ukruszeń szkliwa, zazwyczaj nie jest konieczne leczenie, a jedynie regularna kontrola przez dentystę. W przypadku większych ukruszeń, w których uszkodzone jest szkliwo, ale nie dotknięta jest miazga zęba, wypełnienie może być wystarczające.

Ukruszona jedynka

Ukruszenie zębów takich jak jedynka czy dwójka jest dla nas szczególnie dotkliwe. Są to bowiem te zęby, które widoczne są najczęściej.  Ich ubytek rzuca się więc mocno w oczy. Leczenie ukruszonej jedynki może mieć formę zwykłego wypełnienia, ale nierzadko stosuje się także licówkę. Decyzja o tym, czy lepiej zastosować wypełnienie, czy licówkę w przypadku ukruszonej jedynki, zależy od stopnia uszkodzenia zęba. Jeśli ukruszenie dotyczy tylko szkliwa, a miazga zęba nie jest narażona na uszkodzenie, zwykle wystarczy wypełnienie. Zastosowanie licówek w przypadku ukruszonej jedynki jest rozwiązaniem estetycznym, ponieważ licówka ukrywa defekt zęba, ale może być to również skuteczne leczenie w przypadku ukruszeń, które dotykają większej części zęba. Warto w tym miejscu wyjaśnić, że licówki to cienkie płatki porcelany lub kompozytu, które nakłada się na przednią część zębów, aby zmienić ich kształt lub kolor. Warto mieć na uwadze, ze często jedna licówka może nie wystarczyć. Ząb z nałożoną licówką może estetyką odróżniać się od reszty pomimo, że będzie miał ten sam kolor, to też warto przemyśleć pokrycie licówkami obu jedynek.

Ostatecznie, decyzja o tym, czy lepiej zastosować wypełnienie czy licówkę, powinna być podjęta przez lekarza dentystę po dokładnym zbadaniu uszkodzonego zęba i ocenie stanu jamy ustnej pacjenta.

Ukruszony ząb przy dziąśle

Ukruszenie zęba może mieć różne formy. Dotyczyć zarówno górnych jak i dolnych jego odcinków. Zdarza się, że ząb zostanie ukruszony właśnie w niższych partiach np. przy dziąśle. Ukruszenie zęba przy dziąśle jest często dużo większym zagrożeniem. Niekorzystnie wpływa na to bowiem właśnie umiejscowienie ubytku.

Jeśli ubytek jest niewielki, powierzchowny, nie dotyka miazgi zęba, to wystarczy zwykłe wypełnienie. Niestety odsłonięta struktura zęba, to miejsce, w którym rozwinąć się mogą bakterie. Zwłaszcza w przypadku zęba ukruszonego przy dziąśle dużo łatwiej o osadzanie się płytki bakteryjnej w ubytku, a wraz z nią do powstawania próchnicy. Musimy pamiętać, że przestrzenie przydziąsłowe to zwykle miejsca, w których rodzi się próchnica, bo najłatwiej tam funkcjonuje się bakteriom próchnicy. Dlatego ukruszenie zęba przy dziąśle najlepiej jak najszybciej wyleczyć. W przypadku, gdy uszkodzenie zęba jest poważne i dochodzi do zarażenia miazgi zęba, konieczne może być przeprowadzenie leczenia kanałowego lub usunięcie zęba. W takim przypadku, leczenie powinno być jak najszybsze, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji.

Ukruszony ząb z plombą

Jeśli ukruszony ząb ma już plombę, a dojdzie do jego dalszego uszkodzenia, konieczna jest szybka wizyta u dentysty, który oceni stopień uszkodzenia i dobierze odpowiednie leczenie.

W przypadku minimalnego uszkodzenia zęba z plombą, ząb może jedynie wymagać uzupełnienia ubytku.

Jeśli jednak uszkodzenie zęba z plombą jest poważniejsze, a plomba jest uszkodzona lub nie spełnia swojej funkcji, konieczne może być usunięcie starej plomby i uzupełnienie zęba nową plombą. W przypadku, gdy ukruszony ząb dotyka miazgi zęba, konieczne może być przeprowadzenie leczenia kanałowego, a następnie uzupełnienie zęba plombą.

Najlepiej skonsultować się z lekarzem dentystą, który po dokładnym badaniu i diagnostyce, dobierze odpowiednie leczenie w zależności od stopnia uszkodzenia zęba.

Pęknięty ząb

Pęknięcie zęba może wynikać z wielu przyczyn, w tym:

• Uraz mechaniczny: pęknięcie zęba może być spowodowane uderzeniem, upadkiem, wypadkiem lub innym urazem mechanicznym.
• Zbyt duże obciążenie zęba: zbyt duże obciążenie zęba może prowadzić do jego pęknięcia, zwłaszcza gdy ząb jest już osłabiony przez choroby jamy ustnej, takie jak próchnica.
• Skurcz mięśni żuchwy: skurcz mięśni żuchwy może wywierać nacisk na zęby, co może prowadzić do ich pęknięcia.
• Stres: stres może powodować zgrzytanie zębami, co z kolei może prowadzić do pęknięcia zęba.
• Zaburzenia zgryzu: nieprawidłowy zgryz może powodować nieprawidłowe rozłożenie sił żujących, co może prowadzić do pęknięcia zęba.
• Próchnica: zaawansowana próchnica może osłabić ząb, prowadząc do jego pęknięcia.
• Leczenie kanałowe: nieprawidłowo wykonane leczenie kanałowe może osłabić ząb i prowadzić do jego pęknięcia.

Pęknięty ząb może wymagać różnego rodzaju leczenia w zależności od stopnia uszkodzenia. Jeśli pęknięcie jest niewielkie, lekarz stomatolog może zdecydować się na usunięcie części zęba i zastosowanie w jej miejscu wypełnienia zęba. W przypadku poważniejszego uszkodzenia może być potrzebne leczenie endodontyczne (popularnie nazywane „leczeniem kanałowym”), a w skrajnych przypadkach może być konieczne usunięcie zęba.

W pierwszej kolejności należy umówić się na wizytę u stomatologa, który oceni stopień uszkodzenia i zaproponuje najlepszy sposób leczenia. Jeśli pęknięcie zęba powoduje ból, można zastosować leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen, aby złagodzić dyskomfort. Można także unikać spożywania twardych i chrupiących pokarmów, które mogą zwiększać ból.

Ważne jest, aby leczyć pęknięty ząb jak najszybciej, ponieważ jeśli zostanie zaniedbany, może to prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak infekcja lub zapalenie miazgi zęba. Dlatego też, należy reagować na wszelkie objawy bólu zęba, aby uniknąć poważniejszych konsekwencji.

Jak zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba?

Oto kilka sposobów, jak można zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba:

• Unikaj żucia twardych przedmiotów, takich jak lodki, ołówki, paznokcie czy kostki lodu.
• Stosuj odpowiednią technikę szczotkowania zębów, aby uniknąć uszkodzenia szkliwa zębów. Użyj miękkiej szczoteczki i delikatnych ruchów, a nie szoruj zębów z nadmierną siłą.
• Unikaj żucia twardych i klejących produktów spożywczych, takich jak cukierki, orzechy, popcorn, czy karmelki, ponieważ mogą one uszkodzić zęby.
• Unikaj zgrzytania zębami – jeśli zauważysz, że zgrzytasz zębami podczas snu, powiadom swojego dentystę, który może przepisać specjalny aparat na zęby.
• Unikaj urazów zębów – sportowcy powinni nosić kaski i ochraniacze na zęby, a osoby, które śpią w nocy, powinny nosić aparat na zęby, aby chronić je przed urazami.

Czego nie robić ze złamanym zębem?

Jeśli masz złamany ząb, istnieją pewne rzeczy, których nie powinieneś robić, aby uniknąć dalszych szkód dla zęba i otaczających tkanek. Oto kilka rzeczy, których nie powinieneś robić z złamanym zębem:

• Nie próbuj naprawić zęba samodzielnie – próby wyrównania lub „naprawienia” złamanego zęba mogą pogorszyć sytuację i zwiększyć ryzyko infekcji.
• Nie opóźniaj wizyty u dentysty – im szybciej uda się uzyskać pomoc, tym większa szansa na zachowanie zęba.
• Nie pij zbyt gorących ani zbyt zimnych napojów – złamany ząb może być wrażliwy na ekstremalne temperatury.
• Unikaj jedzenia twardej lub lepkiej żywności – jedzenie takiej żywności może powodować ból i dalsze uszkodzenia zęba.
• Unikaj gryzienia na tej samej stronie co uszkodzony ząb – to może prowadzić do dalszych urazów.
• Nie stosuj ciepłego okładu na opuchniętej twarzy – jeśli pojawi się opuchlizna, możesz stosować chłodny okład, ale unikaj stosowania ciepła, ponieważ może to zwiększyć ból.
• Nie bierz aspiryny bez zasięgnięcia porady lekarza – aspiryna może zwiększać ryzyko krwawienia.

Pamiętaj, że złamany ząb wymaga natychmiastowej uwagi dentysty. Jeśli zignorujesz złamany ząb lub podejmiesz niewłaściwe działania, możesz narazić się na dalsze uszkodzenia zęba i bóle, a nawet zwiększyć ryzyko infekcji.

Czytaj na naszym blogu:

• Periodontologia – czym jest i jak może pomóc?
• Kiedy należy wymienić plombę?
• Czy implanty zębów trzeba wymieniać?
• Implanty zębów z drukarki 3D – polscy naukowcy o krok od przełomu w stomatologii
• Zatoki szczękowe – jak leczyć zębopochodne zapalenie zatok